Złudny dochód gmin z farm wiatrowych

Szczegóły

Utworzono: sobota, 23, luty 2013 11:34

Dochód gmin z farm wiatrowych a straty w subwencji wyrównawczej

      Koronnym argumentem włodarzy gmin - promujących budowę farm wiatrowych na swoim terenie - są istotne dla finansów gminy dodatkowe dochody podatkowe. /głównie z podatku od nieruchomości – 2% podatku od budowli/. 

Jednak rzadko mówi się o tym, że zwiększony dochód podatkowy powoduje obcięcie subwencji  wyrównawczej – otrzymywanej z budżetu centralnego – a konkretnie z funduszu, którego źródłem są pieniądze wpłacane przez  bogatsze gminy. Stopień redukcji subwencji jest uzależniony od kilku czynników : dochodowości podatkowej na jednego mieszkańca gminy – tzw. wskaźnika G ; od przeciętnej dochodowości podatkowej na 1-go mieszkańca kraju w danym roku  - tzw. wskaźnika Gg  ; od liczby mieszkańców gminy . 

Np. w realiach woj. warmińsko-mazurskiego – w przypadku niektórych gmin - strata w subwencji może dochodzić nawet do 85% uzyskanego dodatkowego dochodu z podatków . Rozważając argumenty za i przeciw lokalizacji farm wiatrowych dobrze jest ten fakt mieć na uwadze.                                            

Prawo do subwencji wyrównawczej ma zdecydowana większość gmin – /np. w województwie warmińsko-mazurskim wszystkie gminy wiejskie i  miejsko-wiejskie /– przy czym czynnikiem kwalifikującym do otrzymania subwencji jest dochód podatkowy na jednego mieszkańca gminy poniżej 92% dochodu na jednego mieszkańca kraju - G < 92% Gg System subwencjonowania tak jest skonstruowany, że zmiany w dochodowości podatkowej pociągają za sobą zmiany w wysokości subwencji – zwiększony dochód zmniejsza subwencję i odwrotnie.

Wyliczenie zmian  subwencji wyrównawczej na skutek dodatkowych dochodów nie jest sprawą trudną, a przy jako takiej sprawności i wprawie - wręcz prostą . Ale niezbędna  jest  znajomość kilku faktów, zasad i algorytmów wyliczania subwencji  .

Oto one:

1. Trzeba pamiętać, że głównym źródłem dochodów „wiatrakowych” gminy jest w/w  2%  podatek od budowli a względnie w małym stopniu  - podatek od nieruchomości gruntowej zajętej pod wiatraki i  udział gminy w podatku dochodowym od osób fizycznych – czyli w tym przypadku - w podatku dochodowym płaconym przez rolników z tytułu dochodu za dzierżawę ziemi pod wiatraki .

2. Subwencja wyrównawcza wchodzi w skład tzw. subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminy z budżetu państwa - inne składniki tej subwencji to: subwencja równoważąca  i oświatowa.

Dochody gmin z wiatraków mają wpływ minimalny lub żaden na te dwie ostatnie, więc w dalszych rozważaniach zostaną te subwencje pominięte.

3. Subwencja wyrównawcza z kolei składa się z kwoty podstawowej subwencji i kwoty uzupełniającej subwencji. Kwota podstawowa uzależniona jest od dochodowości gminy na jednego mieszkańca w stosunku do dochodowości na jednego mieszkańca kraju  /a więc stosunku wskaźnika G do Gg /  oraz liczby mieszkańców. Kwotę uzupełniająca subwencji wyrównawczej  otrzymują gminy, w której gęstość zaludnienia jest niższa od średniej gęstości zaludnienia w kraju a jednocześnie wskaźnik G jest niższy od 150% wskaźnika Gg. W ogólnie dostępnych źródłach np. w publikowanych przez gminę /w serwisie BIP/ dokumentach nt  budżetu  gminy, serwisach finansowych Ministerstwa Finansów czy też innych źródłach nie ma podziału subwencji wyrównawczej na kwotę podstawową i uzupełniającą - aczkolwiek każda z gmin razem z decyzją o  przyznaniu subwencji otrzymuje też informację o wysokości poszczególnych składników.

    Subwencja uzupełniająca nie jest istotna w kontekście wyliczania strat w subwencji , ale zainteresowani mogą ją wyliczyć odejmując od kwoty subwencji wyrównawczej kwotę subwencji  podstawowej - której wyliczenie będzie poświęcona dalsza część opracowania.

4. Aktualnie obowiązujący sposób obliczania kwoty podstawowej subwencji wyrównawczej /jak też uzupełniającej/, dochodów  podatkowych gminy koniecznych do obliczenia wskaźnika  G – dochodu na jednego mieszkańca - i inne - zawiera  nowelizacja  Ustawyo Dochodach Jednostek Samorządu Terytorialnego  z roku 2010 – DZ. U. 2010  nr 80, poz.526, art.19-20.

Dochody podatkowe w kontekście subwencji wyrównawczej to podatki:   od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, od czynności cywilno-prawnych, od osób fizycznych opłacanego w formie karty podatkowej, wpływach z opłaty skarbowej i eksploatacyjnej, udziału we wpływach z podatku od osób fizycznych i prawnych.

Wszystkie te dochody – po zsumowaniu - po podzieleniu przez liczbę mieszkańców /wskaźnik L/ na dzień 31 grudnia wyznaczają wskaźnik  G w danym roku.   

5.  Zanim przejdziemy do wyliczania subwencji jedna istotna uwaga. Subwencja wyrównawcza wyliczana jest z poślizgiem 2-letnim . Np. wskaźniki G, Gg, L obowiązujące w  roku 2012 – konieczne do wyliczenia subwencji na ten rok – ustalane są na podstawie danych podatkowych i demograficznych w gminie i w kraju  z roku 2010. I analogicznie – do wyliczenia subwencji w roku 2013  uwzględnia się dane z roku 2011 itd.

6.  Wskaźniki użyte do obliczeń:

      G    –  dochodowość podatkowa na jednego mieszkańca gminy

      Gg  -   dochodowość podatkowa na jednego mieszkańca kraju

      L    -    ilość mieszkańców gminy – stan na 31 grudnia

      Sw -    subwencja wyrównawcza

      Sp  -    kwota podstawowa subwencji wyrównawczej – zwana dalej – dla uproszczenia-subwencją  podstawową

      Su  -    kwota uzupełniająca subwencji wyrównawczej – zwana dalej subwencjąuzupełniającą

7.  Gdzie szukać informacji  o wysokości wskaźników : G, Gg, L i Sw /  wskaźniki Sp i Su – wyliczamy sami z w/w względów/?

Dobrym źródłem informacji w tym zakresie   za lata 2007 – 2012  jest publikacja Instytutu Analiz Rynkowych –  WWW.iar.pl  - zakładka Aktualności – artykuł z dn. 2012.04.02 r. „Subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego  oraz  „janosikowe” – autor  Bogdan Stępień . 

 Wskaźniki : G, Gg, i Sw – z lat poprzednich i aktualne można też znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów – WWW.mf.gov.pl  - zakładka  Serwisy MF >Archiwum BIP>Samorząd Terytorialny>Kwoty i wskaźniki.

8.  Wyliczanie kwoty podstawowej subwencji wyrównawczej

Prawo do niej mają gminy w których wskaźnik G jest niższy od 92% wskaźnika Gg, przy czym w zależności od tego jaką część procentową Gg stanowi G stosujemy do obliczenia subwencji podstawowej Sp  jeden z 3-ch wzorów /algorytmów/  

A.  wskaźnik G jest równy lub niższy od 40% wskaźnika Gg  :   G <= 40 %Gg

Sp obliczamy mnożąc liczbę mieszkańców gminy przez liczbę stanowiącą sumę:

a)      liczby stanowiącej 99% różnicy między 40% wskaźnika Gg i wskaźnikiem G

b)      liczby stanowiącej 41,97% wskaźnika Gg

czyli wg wzoru  :  Sp = L x [ 99%(40%Gg-G) + 41,97%Gg]

 

B.  wskaźnik G jest wyższy od 40% i nie wyższy od 75% wskaźnika Gg : 40%Gg <G<=75%Gg   

           Sp obliczamy mnożąc liczbę mieszkańców przez liczbę stanowiącą sumę:

a)      liczby stanowiącej 83% różnicy między 75% wskaźnika Gg i wskaźnikiem G

b)      liczby stanowiącej 12,92% wskaźnika Gg

czyli wg  wzoru :  Sp = L x [83%(75%Gg-G) + 12,92%Gg]

 

C. wskaźnik G jest wyższy od 75%Gg i niższy od 92%  Gg :   75%Gg<G<92%Gg

     Kwotę  Sp obliczamy mnożąc liczbę mieszkańców gminy przez liczbę stanowiącą

            76% różnicy między 92% wskaźnika Gg i wskaźnikiem G 

            Czyli wg wzoru :  Sp = L x 76%(92%Gg-G) 

 

9.  Przećwiczmy obliczanie kwoty podstawowej subwencji wyrównawczej  i jej zmianę przy hipotetycznym, dodatkowym dochodzie podatkowym / np. z wiatraków/  w wysokości 1mln zł,1,5 mln zł oraz 2mln zł.- na przykładzie gminy Banie Mazurskie.  Obliczenia dla roku 2012 .   Wszystkie dane potrzebne do obliczeń/z wyjątkiem Gg / zawarte są na w/w stronie WWW.iar.pl  , Gg na 2012 r znajdujemy w Archiwum BIP Ministerstwa Finansów  Gg=1195.67 zł. 

Na początek obliczmy Sp jaką gmina otrzymała w 2012r - żeby porównać ją z Sp  po zwiększonych dochodach podatkowych.

Gmina w 2012 r otrzymała subwencję wyrównawczą w wysokości Sw=2 386 345 zł; przeciętny dochód podatkowy na 1 mieszkańca G=528zł;  liczba ludności -L=3770.

Żeby obliczyć Sp za pomocą jednego z w/w 3 wzorów  A, B lub C  obliczamy jaki jest procentowy stosunek G do Gg.

  528/1195.67 x 100% = 44%  - a więc wzór B.

  Do wzoru tego podstawiamy liczby i obliczamy   :

        Sp=3770 x [83%(75%1195,67-528)+ 12,92%1195,67 ]=1 736 255 zł  tyle wynosi kwota podstawowa subwencji , reszta sumy subwencji wyrównawczej stanowi kwota uzupełniająca i wynosi : Su = 2 386 345 – 1 736 255 = 650 090zł

*  Obliczmy teraz jak zmieniłaby się subwencja podstawowa w 2012r , gdyby gmina miała dodatkowy dochód podatkowy 1 mln zł / oczywiście w 2010 r/.

Wskaźnik G w takiej sytuacji zwiększyłby się o liczbę obliczoną z podzielenia tego dochodu przez liczbę mieszkańców  czyli 1 000 000 /3770=265 zł. Tak więc skorygowany wskaźnik  G wyniesie 528 + 265 = 793 zł. Sprawdzamy jak on się ma do Gg :793/1195.67 x 100%=66%

  - czyli również wzór B.

Podstawiamy liczby  /w tym skorygowane G/ do wzoru:

        Sp= 3770 x [83%(75%1195,67-793) + 12,92%1195,67] = 907044 zł   

Wniosek : Tak więc gdyby  gmina  Banie Mazurskiew roku 2010  miała dodatkowy przychód podatkowy / np. z wiatraków/ w wysokości 1mln zł - to w roku 2012 miałaby obciętą subwencję wyrównawczą – w jej części podstawowej o kwotę :

1 736 255 –  907 044 = 829 211 zł  co stanowi  83 % uzyskanego dodatkowego dochodu.

 

* Policzmy teraz co by było , gdyby ten dochód zwiększył się o 1,5 mln zł 

Wskaźnik G zwiększa się o 1 500 000 / 3770 = 398 zł

Skorygowany wynosi  G=528+398=926 zł   - co stanowi 77% Gg   -  a więc  wzór C   posłuży nam do obliczenia Sp  

     Sp=3770 x  76%( 92%1195.67 – 926) = 498 592 zł

     Strata na subwencji  1 736 255 – 498 592 = 1 237 663 zł co stanowi - 82% uzyskanego, dodatkowego przychodu podatkowego.

*  Gdyby  2mln zł

Wskaźnik  G zwiększa się o  2 000 000 / 3770 = 530 zł

Skorygowany G wynosi : 528 + 530 =1058 zł  -  88% wskaźnika Gg  –  czyli wzór C

    Sp= 3770 x 76% ( 92% 1195.67 – 1058) = 120 385 zł

    Strata na subwencji  1 736 255 – 120 385 = 1 615 870 zł  - 80 % dodatkowego przychodu.

 

 

10.     A oto wyliczenia zmian w subwencjach  wyrównawczych w 2012 r  dla przykładowych, innych  dziesięciu gmin woj. warmińsko–mazurskiego i podlaskiego – przy założeniu dodatkowego dochodu podatkowego gminy w 2010 r  w wysokości : 1mln, 1,5 mln, 2 mln zł.. Są to wyliczenia hipotetyczne , ale oddają obraz tego co by się działo z subwencją w  rzeczywistości  i  skalę jej redukcji.

Nie są to też wyliczenia co do złotówki , gdyż publikowane wskaźniki - pomocne w obliczeniach - są czasami zaokrąglane a jedynie Ministerstwo Finansów naliczając subwencje posługuje się wskaźnikami czasami z kilkunastoma miejscami po przecinku.. Ew. błąd wyliczenia jest jednakminimalny rzędu  0,1 % - 1 %   a więc nieistotny.

Poniższe wyliczenia są w zaokrągleniu do 1 tys. zł

 

DUBENINKI

·         1mln zł   - strata w subwencji  831 tys. zł   - co stanowi  83% uzyskanego dochodu          podatkowego

·         1,5 mln zł   -  strata w subwencji     1.215 000 zł  -  co stanowi   81 %  uzyskanego dochodu podatkowego

·         2 mln zł  -  strata w subwencji   1 357 000 zł   -  co stanowi  68%  uzyskanego dochodu podatkowego – w tym przypadku następuje  utrata całej kwoty podstawowej subwencji wyrównawczej; gdyż G – po uwzględnieniu dodatkowego dochodu - wynosi 1204zł – co stanowi 101% Gg ; gminie pozostaje jedynie kwota uzupełniająca subwencji  

 

GOŁDAP

·         1 mln zł     - strata     866 000zł   -  86%    uzyskanego dochodu  podatkowego

·         1,5 mln zł – strata  1 266 000 zł  -  84 %    uzyskanego dochodu  podatkowego

·         2 mln zł    -  strata  1676000  zł   -  83 %    uzyskanego dochodu  podatkowego

 

JEZIORANY

·         1mln zł  -     strata     829 000 zł     -  83 %                    jw.

·         1,5 mln zł – strata  1 246 000 zł     -  83 %

·         2 mln zł    - strata   1 656 000 zł     -  82 %

 

KISIELICE

·         1mln zł     -  strata     832 000 zł   -  83%                       jw.

·         1,5 mln zl – strata  1 211 000 zł   -  80 %

·         2 mln zł     - strata  1 589 000 zł   -  79 %

 

KOWALE  OLECKIE

·         1 mln zł   -  strata      826 000 zł   -  82 %                      jw..

·         1,5 mln zł – strata  1 240 000 zł   -  82%

·         2 mln zl    - strata   1 630 000 zł   -  81,5 %

 

MIŁKI

·         1 mln zł    - strata       806 000 zł  -  80 %                      jw.

·         1,5 mln zł  - strata  1 168 000 zł   -  77 %   - G=92,5 %Gg – strata całej kwoty podstawowej subw.

·         2 mln zł     - strata  1 168 000 zł    -  58 %   - G=103 %Gg   -             jw.

 

 

OLECKO

·         1 mln zł    -  strata     767 000 zł      -  76 %                     jw.

·         1,5 mln zł -  strata  1 142 000 zł      -  76 %

·         2 mln zł    -  strata  1 517 000 zł      -  75 %

 

WIELICZKI

·         1 mln zł     -  strata    877 000 zł    -  87 %                       jw.

·         1,5 mln zł  -  strata  1 276 000 zł   -  85 %

·         2 mln zł     -  strata  1 603 000 zł   -  80 %

 

KRASNOPOL

·         1 mln zł     -  strata      831 000 zł   -  83 %                      jw.

·         1,5 mln zł  -  strata   1 233 000 zł   -  82 %

·         2 mln zł     -  strata   1 611 000 zł   -  80 %

 

PUŃSK

·         1 mln zł     -  strata     827 000 zł    -  82 %                      jw.

·         1,5 mln zł  -  strata   1 224 000 zł   -  81 %

·         2 mln zł     -  strata   1 602 000 zł   -  80 %

 

 

11.Żeby dokonać analogicznych wyliczeń zmian w subwencji w roku 2013 / a więc uwzględniającej rzeczywistość podatkową  2011 roku / należy odszukać na w/w stronach Ministerstwa Finansów ustalone na 2013 r   wskaźniki :  Gg  oraz  G  i Sw – dla konkretnej gminy a w Roczniku Statystycznym GUS- liczbę mieszkańców gminy na  koniec 2011 r.